Ζούμε σε μια εποχή όπου η πληροφορία είναι άπειρη, αλλά η σοφία λιγοστεύει. Το παρόν άρθρο εξετάζει πώς φτάσαμε να αποθεώνουμε την ανοησία, πώς τα social media επηρέασαν τη δημοκρατία και την κοινωνική μας πραγματικότητα, και γιατί οι νέες γενιές βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα βάρος που δεν διάλεξαν αλλά θα κληθούν να διαχειριστούν.
Η νέα πραγματικότητα της πληροφορίας
Η σημερινή εποχή μάς δίνει πρόσβαση σε αμέτρητες πληροφορίες, όμως το φίλτρο που ξεχωρίζει την αλήθεια από το ψέμα φαίνεται να έχει χαθεί. Όλα είναι διαθέσιμα, όλα είναι άποψη, κι έτσι η δημόσια συζήτηση χάνει τον προσανατολισμό της. Παλαιότερα, η γνώση απαιτούσε προσπάθεια. Σήμερα, η άγνοια απαιτεί απλώς σύνδεση στο διαδίκτυο.
Η δύναμη των Social Media
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης άλλαξαν το παιχνίδι και έδωσαν φωνή σε όλους. Κι ενώ αυτό ακούγεται δίκαιο, το αποτέλεσμα είναι συχνά χαοτικό. Η άποψη που «πουλάει» δεν είναι η τεκμηριωμένη, αλλά η εντυπωσιακή. Έτσι, η ανοησία μπορεί να γίνει viral, ενώ η επιστήμη αγωνίζεται να παραμείνει ορατή. Οι ειδικοί αποδομούνται, οι ανειδίκευτοι εξυψώνονται, και η αλήθεια μπαίνει σε μειοψηφία.
Η κανονικοποίηση της ανοησίας
Δεν είναι πια ντροπή να είσαι αμόρφωτος, αρκεί να είσαι σίγουρος. Η τάση της εποχής είναι η παντογνωσία χωρίς γνώση, η αυτοπεποίθηση χωρίς γνώρισμα. Θεωρίες χωρίς βάση αποκτούν φανατικούς ακόλουθους. Παράλογες απαιτήσεις, όπως να απολογείται η NASA για μια θεωρία από τα social media, γίνονται κανονικότητα. Η ανοησία όχι μόνο ακούγεται· διεκδικεί χώρο.
Πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες
Όταν τα ψέματα γίνονται εργαλείο πολιτικής, το αποτέλεσμα είναι επικίνδυνο. Οι ηγέτες δεν χρειάζεται πια να είναι σοβαροί. Αρκεί να είναι θορυβώδεις. Η κοινωνία εξοικειώνεται με τον λαϊκισμό, η λογική μένει στο περιθώριο, και η πραγματικότητα παραμορφώνεται για να ταιριάξει στον αλγόριθμο. Το δημόσιο συμφέρον γίνεται θέαμα, και η κρίση αντικαθίσταται από την εντύπωση.
Το βάρος στις πλάτες των νεότερων
Οι νέοι άνθρωποι, που τώρα διαμορφώνουν αντιλήψεις, πρέπει να μάθουν όχι μόνο να σκέφτονται, αλλά και να αμύνονται απέναντι στην παραπληροφόρηση. Αυτό δεν συνέβαινε παλιά. Τώρα, όμως, καλούνται να ζήσουν και να δημιουργήσουν μέσα σε έναν κόσμο όπου η άγνοια μεταδίδεται με ταχύτητα φωτός. Η παιδεία δεν είναι πια θέμα γνώσης, αλλά θέμα επιβίωσης.
Το τίμημα της ελευθερίας χωρίς ευθύνη
Η ελευθερία του λόγου δεν είναι προνόμιο χωρίς υποχρέωση. Αν τη χρησιμοποιούμε χωρίς σκέψη, χωρίς κριτική και χωρίς σεβασμό στην αλήθεια, τότε δεν οικοδομούμε δημοκρατία, χτίζουμε φασαρία. Το μέλλον παραμένει ανοιχτό. Θα κριθεί όχι από όσους φωνάζουν περισσότερο, αλλά από όσους σκέφτονται πιο καθαρά.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα νικήσουμε την ανοησία. Είναι αν θα επιλέξουμε να σκεφτούμε, πριν γίνει πολύ αργά.
Συντάκτης του άρθρου: Κυριάκος Οικονομίδης
Αν θέλεις να υποστηρίξεις την προσπάθεια μας και να βλέπεις καθημερινά νέα άρθρα με δωρεάν υλικό, μπορείς να το κάνεις με μια δωρεά στο Paypal
