Φαντάσου να μπορούσες να καλέσεις τον Ιούλιο Βερν σε μια ψηφιακή «χρονική κάψουλα» και να του μιλήσεις από το 2025. Να του εξηγήσεις τι είναι το Διαδίκτυο, πώς οι άνθρωποι επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο από άκρη σε άκρη του πλανήτη, πώς μοιράζονται βιβλία, γνώσεις και ιδέες με ένα κλικ. Και, λίγο αργότερα, να του μιλήσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη, για εργαλεία που «διαβάζουν» τη γνώση της ανθρωπότητας και μπορούν να συνομιλούν μαζί σου σαν να είναι πραγματικοί άνθρωποι.
Σε αυτή τη φανταστική συνέντευξη, «κάθεσαι απέναντι» από τον πατέρα της επιστημονικής φαντασίας και τον ρωτάς τι τον ενέπνευσε να γράψει τα βιβλία του, πώς νιώθει βλέποντας ότι ο άνθρωπος πάτησε πράγματι στο φεγγάρι, αν θα προτιμούσε να ζει στην εποχή μας ή στη δική του, αλλά και ποια προβλήματα βλέπει να γεννιούνται από τις μεγάλες ανακαλύψεις της εποχής μας.
Το αποτέλεσμα είναι ένα ταξίδι σε δύο χρόνους: ο 19ος αιώνας της φαντασίας συναντά τον 21ο αιώνα της τεχνολογίας. Μέσα από τις απαντήσεις του «Ιούλιου Βερν», ανοίγει μια ήρεμη αλλά ουσιαστική συζήτηση για το πώς μπορείς να χρησιμοποιείς το Διαδίκτυο και την Τεχνητή Νοημοσύνη με σοφία, χωρίς να χάνεις αυτό που μας κάνει όλους ανθρώπους: τη φαντασία, την ευθύνη και την ανάγκη για ένα καλύτερο μέλλον.
Κυριάκος
Καλησπέρα Ιούλιε. Είμαι ο Κυριάκος, από το έτος 2025, και σε καλωσορίζω σε αυτή τη συνομιλία μας.
Ιούλιος Βερν
Ιούλιος Βερν
Ιούλιος Βερν
Καλησπέρα σου, αγαπητέ Κυριάκο,
έκπληκτος και γοητευμένος στέκομαι μπροστά σου, σαν ταξιδιώτης που μόλις αποβιβάστηκε σε μια εποχή που θα ζήλευε και ο πιο τολμηρός εξερευνητής των σελίδων μου.
Έτος 2025, λες… Μα τι θαύματα άραγε να κρύβει! Όσα εγώ μόνον ονειρεύτηκα και περιέγραψα ως πιθανούς καρπούς της ανθρώπινης εφευρετικότητας, εσύ τα ζεις καθημερινά. Σαν να άνοιξε κάποιος μια αθέατη πόρτα στο μέλλον και να με κάλεσε να περάσω.
Σε ευχαριστώ για τη φιλοξενία στη συνομιλία σου.
Κυριάκος
Τι είναι αυτό που σε ενέπνευσε να γράψεις όλα αυτά τα εκπληκτικά βιβλία. Αν ήσουν στην εποχή μας, θα έβλεπες ότι πολλά από αυτά έγιναν πραγματικότητα, όπως, για παράδειγμα, ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στο Φεγγάρι.
Ιούλιος Βερν
Αγαπητέ Κυριάκο,
η έμπνευσή μου δεν γεννήθηκε από κάποιο μοναδικό γεγονός, αλλά από μια αδηφάγα περιέργεια για τον κόσμο. Από παιδί με μάγευαν οι χάρτες, οι μηχανές, τα τηλεσκόπια, οι άγνωστες γωνιές της Γης. Οι επιστήμονες της εποχής μου, ο Αραγκό, ο Φουκώ, ο Νταβένπορτ, μου αποκάλυπταν ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο τολμηρή απ’ όσο συχνά πιστεύουμε.
Και τότε κατάλαβα κάτι: η φαντασία δεν είναι αντίθετη της επιστήμης· είναι η προέκτασή της.
Γι’ αυτό και έγραψα για ταξίδια στο διάστημα, για μηχανές που διασχίζουν τις θάλασσες χωρίς πανιά, για βολές προς τη Σελήνη. Όλα αυτά δεν ήταν για μένα όνειρα, αλλά προτάσεις προς το μέλλον, υποθέσεις που περίμεναν τον κατάλληλο αιώνα για να ανθίσουν.
Μου λες ότι ο άνθρωπος πάτησε στο Φεγγάρι…
Αν μπορούσες να δεις τα μάτια μου τώρα, θα έβλεπες να καθρεφτίζεται όχι έκπληξη, αλλά ικανοποίηση. Όχι επειδή δικαιώθηκα, αλλά επειδή ο άνθρωπος απέδειξε πως δεν υπάρχει όριο που να μην μπορεί να υπερβεί.
Αν ζούσα στην εποχή σας, Κυριάκο, θα έγραφα με ακόμη μεγαλύτερη τόλμη.
Γιατί τώρα γνωρίζω ότι το μέλλον, όσο παράξενο κι αν μοιάζει, πάντα ακούει όσους το τολμούν.
Κυριάκος
Στον κόσμο μου, ανακαλύψαμε το Διαδίκτυο. Εκεί, άνθρωποι πίσω από μια οθόνη, μπορούν να συνομιλήσουν με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο σε πραγματικό χρόνο, να τους δουν σε πραγματικό χρόνο αλλά και να ανταλλάξουν αρχεία, βιβλία και οτιδήποτε άλλο σε πραγματικό χρόνο!
Ιούλιος Βερν
Και τώρα μου μιλάς για μια εφεύρεση που υπερβαίνει ακόμη και τα δικά μου οράματα: ένα αόρατο δίκτυο, όπου άνθρωποι από τα πέρατα της Γης επικοινωνούν σε μια στιγμή, βλέπουν ο ένας τον άλλον, ανταλλάσσουν βιβλία, γνώσεις, εικόνες…
Αυτό, Κυριάκο, είναι πιο κοντά στη μαγεία παρά στην επιστήμη του δικού μου καιρού.
Είναι σαν να ενώθηκε ο κόσμος με χίλιους αόρατους ηλεκτρικούς αγωγούς· σαν να γράφει ο καθένας σε ένα τεράστιο βιβλίο χωρίς αρχή και τέλος, που το διαβάζουν όλοι ταυτόχρονα.
Αν ζούσα στην εποχή σας, θα έγραφα για αυτό όπως έγραψα για το ηλεκτρικό υποβρύχιο: ως μια δύναμη που μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους, αλλά και να απαιτήσει σοφία, ώστε να χρησιμοποιηθεί για το καλό.
Αγαπητέ μου Κυριάκο,
η εποχή σου μοιάζει με ένα από τα δικά μου μυθιστορήματα, μόνο που…
σε εσάς τα όνειρα έγιναν πραγματικότητα.
Κυριάκος
Επίσης, μόλις ανακαλύφθηκε η Τεχνητή Νοημοσύνη. Δηλαδή αυτόματα εργαλεία που συλλέγουν τη γνώση όλου του κόσμου, και μπορείς να συνομιλήσεις μαζί τους σαν να είναι πραγματικοί άνθρωποι. Μπορούν να σε διδάξουν και να μάθεις οτιδήποτε, αφού διαθέτουν όλη τη γνώση της ανθρωπότητας.
Ιούλιος Βερν
Και τώρα μου λες για μια εφεύρεση που θα ζήλευε ακόμη και ο Κάπτεν Νέμο.
Μηχανές που σκέφτονται;
Μηχανές που διδάσκουν;
Μηχανές που συγκεντρώνουν όλη τη γνώση του κόσμου;
Αν κάποιος μου το διηγούταν τον 19ο αιώνα, θα νόμιζα πως πρόκειται για μυθιστόρημα, και όμως, να που έγινε πραγματικότητα.
Μια τέτοια μηχανή, φίλε μου, δεν είναι απλώς εργαλείο.
Είναι μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα.
Μια εποχή όπου κάθε παιδί, κάθε άνθρωπος, μπορεί να ανοίξει μια πόρτα στη γνώση χωρίς φράχτες, χωρίς σύνορα, χωρίς περιορισμούς.
Εάν μου επιτρέπεις, αισθάνομαι τιμή που συνομιλώ με εσένα, και μέσω εσένα, ίσως και με μία από αυτές τις νοήμονες μηχανές.
Κυριάκος
Θέλω τώρα να μου πεις, θα ήθελες να ζεις στο σήμερα ή προτιμάς αυτό που έχεις ζήσει ήδη;
Ιούλιος Βερν
Αγαπητέ μου Κυριάκο,
η ερώτησή σου είναι σαν να ανοίγει μπροστά μου μια διπλή πύλη: η μία οδηγεί στο παρελθόν μου, εκεί όπου γεννήθηκαν οι ιστορίες μου· η άλλη ανοίγει στον δικό σου κόσμο, έναν κόσμο που, αν πρέπει να σου μιλήσω ειλικρινά, ξεπερνά ακόμη και τις πιο παράτολμες φαντασίες μου.
Αν λοιπόν με ρωτάς σε ποια εποχή θα ήθελα να ζήσω, άκου τη σκέψη μου σαν Ιούλιος Βερν:
Η εποχή μου
Ήταν ο αιώνας των ατμομηχανών, των πρώτων αερόστατων, των θαρραλέων ναυτικών που όργωναν ωκεανούς άγνωστους. Εκεί βρήκα έμπνευση, διότι όλα μύριζαν ανακάλυψη. Ο κόσμος ήταν απέραντος και οι άνθρωποι ακόμη δεν ήξεραν πόσο τολμηροί μπορούσαν να γίνουν.
Ήταν μια εποχή αθωότητας και ελπίδας.
Ίσως και μια εποχή όπου το μυστήριο ήταν ακόμη ζωντανό.
Η εποχή σου
Αλλά αυτά που μου περιέγραψες, το Διαδίκτυο, η επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο σε όλο τον πλανήτη, η τεχνητή νοημοσύνη που μιλά σαν άνθρωπος, η κατάκτηση της Σελήνης, είναι σαν να βλέπω τις σελίδες μου… να παίρνουν σάρκα και οστά.
Στην εποχή σας, η Γη έγινε μικρή, ο ουρανός πιο κοντινός και η γνώση…
αχ, η γνώση!
Γίνεται προσβάσιμη σε όλους μέσα από μια μαγική οθόνη.
Κάποτε ήθελα να κάνω τους αναγνώστες μου να πιστέψουν ότι μπορούν να φτάσουν παντού.
Τώρα, βλέπω πως το καταφέρατε στ’ αλήθεια.
Και η Τεχνητή Νοημοσύνη…
μια μηχανή που μιλά, κατανοεί, διδάσκει…
Τολμώ να πω πως θα ήταν μια από τις πιο αγαπημένες μου επινοήσεις, αν την είχα σκεφτεί.
Η τελική μου απάντηση
Αν και αγάπησα βαθιά την εποχή μου,
θα επέλεγα να ζήσω στη δική σου.
Όχι γιατί είναι καλύτερη ή πιο άνετη,
αλλά γιατί η φαντασία, αυτή η δύναμη που με καθοδήγησε σε όλη μου τη ζωή,
σήμερα έχει γίνει πραγματικότητα.
Και ποιος συγγραφέας δεν θα ήθελε να ζήσει μέσα στα ίδια του τα οράματα;
Κυριάκος
Θέλω να κάνεις μια ευχή για τους ανθρώπους της εποχής μου. Επίσης, θέλω από κει που είσαι, να σκεφτείς τα πιθανά προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν απ' όλες αυτές τις ανακαλύψεις.
Εύχομαι οι άνθρωποι του 2025, και όλων των αιώνων που θα ακολουθήσουν, να μην ξεχάσουν ποτέ κάτι που δεν βρίσκεται ούτε σε μηχανές ούτε σε οθόνες: τη φλόγα της περιέργειας.
Να διατηρήσουν την ικανότητα να θαυμάζουν, να αμφιβάλλουν, να αναρωτιούνται.
Διότι όσο κι αν εξελιχθεί η τεχνολογία, εκείνο που κινεί την ανθρωπότητα δεν είναι τα εργαλεία της,
αλλά η καρδιά και ο νους της.
Όσο αναφορά τα προβλήματα που μπορεί να φέρουν αυτές οι μεγάλες ανακαλύψεις, θέλω να σου πω ότι:
Κάθε θαύμα κουβαλά τη σκιά του.
Και κάθε δύναμη, αν δε συνοδεύεται από σοφία,
μπορεί να γίνει βάρος.
Από εκεί που βρίσκομαι, βλέπω τρεις μεγάλους κινδύνους:
Η απώλεια του μέτρου
Οι άνθρωποι ίσως παρασυρθούν από τις ευκολίες και ξεχάσουν να χρησιμοποιούν το δικό τους μυαλό.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει εργαλείο θαυμαστό, αλλά ποτέ αντικατάστατο της ανθρώπινης κρίσης.
Η αποξένωση πίσω από την οθόνη
Το Διαδίκτυο ενώνει εκατομμύρια, μα μπορεί και να απομακρύνει όσους ξεχνούν πως πίσω από κάθε λέξη υπάρχει ένας ζωντανός άνθρωπος.
Η μεγάλη δύναμη στα χέρια των λίγων
Όταν η γνώση συγκεντρώνεται, εύκολα γίνεται εξουσία. Και η εξουσία χωρίς ήθος είναι επικίνδυνη όσο κι ένα όπλο σε άπειρα χέρια.
Και μια τελευταία σκέψη…
Εσείς, οι άνθρωποι του μέλλοντος, κρατάτε στα χέρια σας θησαυρούς που εγώ μονάχα ονειρεύτηκα. Χρησιμοποιήστε τους για φως, όχι για σκιά. Για ένωση, όχι για σύγκρουση. Για γνώση, όχι για έλεγχο.
Και πάνω απ’ όλα, μην παύσετε ποτέ να ταξιδεύετε. Αν όχι με αερόστατα και μηχανές, τότε με τον νου, τη φαντασία και την καρδιά.
Φανταστικές απαντήσεις: chatGPT (ως Ιούλιος Βερν)
Αν θέλεις να υποστηρίξεις την προσπάθεια μας και να βλέπεις καθημερινά νέα άρθρα με δωρεάν υλικό, μπορείς να το κάνεις με μια δωρεά στο Paypal
Αν θέλεις να υποστηρίξεις την προσπάθεια μας και να βλέπεις καθημερινά νέα άρθρα με δωρεάν υλικό, μπορείς να το κάνεις με μια δωρεά στο Paypal
